بزرگترهایی که متولد اوایل دهه پنجاه شمسی هستند به احتمال زیاد نام فردی با شهرتِ «اصغر قاتل» را شنیدهاند. شخصیت اصلی همان داستانی است که در کودکی همه ما را حداقل یک بار از او ترساندهاند، سالها بعد از او، «محمد بیجه» ظهور کرد، قاتل سریالی پاکدشت که سر کوچهای که در آن زندگی میکرد نوشته بودند « این کوچه آدمخوار دارد.»
چندی پیش با بیرون افتادن ماجرای مدرسه فوتبال مشهد و سپس لرستان، یک بار دیگر مساله آزار جنسی کودکان مطرح شد. این اتفاق غمانگیز هم چند وقتی سر زبانها بود و بعد فراموش شد. با جو ملتهب جامعه، سکوت احتمالی نیروی انتظامی و خودداری از خبررسانی درمورد پروندههای مشابه، مدتی از آن صحبت شد و تمام.
در یک سلسله نوشته سعی خواهیم کرد بعد از بررسی کوتاه پدوفیلی، به راههای جلوگیری از آن اشاره کنیم. راههایی که احتمالا بسیاری از شما آنها را میشناسید و یا حداقل درباره آن شنیده اید. بیایید یکبار دیگر بخوانید، بیایید یکبار دیگر آنها را مرور کنیم هرچند تکراری، زیرا مسئلهای بسیار مهم است و مستقیما به سلامت جسم و روان کودکانمان مربوط است. فعالین حوزه کودک خصوصا کودکان کار، بیایید یکبار دیگر درباره بند بند این نوشتهها فکر کنید و آنها را با دیگران به اشتراک بگذارید. به آنها بگویید این موارد را بخوانند و این هشدارها را جدی بگیرید.
پدوفیلی چیست؟
پدوفیلی یک اختلال روانی است که مشخصه آن داشتن تمایل فکری و یا عمل واقعی درگیر شدن در فعالیت جنسی با کودکان است. افراد پدوفیل فعالیت جنسی با کودکان را ترجیح میدهند و از فعالیت جنسی با کودکان به هیجان میآیند و لذت جنسی میبرند.
رفتارهای جنسی دخیل در پدوفیلی طیف وسیعی را شامل میشود ولی غالبا پدوفیلها از استفاده از زور اجتناب میکنند تا بتوانند فعالیتهای خود را ادامه بدهند زیرا اگر مانعی سر راه آنها به وجود بیاید با خشونت و قتل کودک پایان خواهد یافت. برخی از پدوفیلها رفتارهای خود را به افشای خود یا استمنا در مقابل کودک، و یا نوازش کردن یا لخت کردن کودک، اما بدون تماس جنسی محدود میکنند در حالی که برخی دیگر، کودک را به شرکت در رابطه جنسی و مقاربت تناسلی وادار میکنند.
بسیاری از کارشناسان پدوفیلی را ناشی از عوامل روانی و نه از ویژگیهای بیولوژیک میدانند. بعضی کارشناسان معتقدند که پدوفیلی ممکن است نتیجه تجربه آزار جنسی در دوران کودکی این افراد باشد اگر چه این را نمیتوان به همه پدوفیلها تعمیم داد. برخی دیگر معتقدند که پدوفیلی از تعامل نامناسب و پاتولوژیک فرد با پدر و مادر خود در طول سالهای اولیه زندگی مشتق میشود.
پدوفیل میتواند پیر یا جوان، مرد یا زن باشد، ولی غالبا تعداد مردها بیشتر است. از آنجا که قربانی کودکان هستند، پدوفیلها اغلب خدمات خود را به تیمهای ورزشی، مدارس و یا سازمانهای مذهبی یا مدنی که در ارتباط با کودکان هستند ارایه میکنند. در برخی موارد هم با کودکان قربانی خود رابطه فامیلی و یا حتی ژنتیکی دارند. در برخی موارد، پدوفیلهایی که کودکان فامیل برایشان جذاب هستند ممکن است از در کمک به بستگان به عنوان پرستار کودک وارد شوند. آنها اغلب مهارتهای بین فردی خوبی با بچهها دارند و به راحتی میتوانند اعتماد کودکان را به دست آورند.
درمان پدوفیلی بسیار سخت است و در اکثر مواقع تا سنین پیری نیز ادامه دارد. زندگی آینده کودکانی که در دام این بیماران گرفتار میشوند بسیار تیره است.
به خاطر داشته باشید که بزرگترین گروه قربانیان را کودکان کار تشکیل میدهند؛ طبق آمار حکومتی به بیش از نود درصد کودکان کار تجاوز میشود.
گام اول
حقایق را بدانید و خطر را درک کنید
در آمارهای بینالمللی، از هر ۴ دختر یک نفر، و یکی از هر ۶ پسر، تا تولد ۱۸ سالگیشان مورد سوءاستفاده جنسی قرار میگیرند. این مسئله را دفعه بعدی که در پارک گردش میکنید و یا زمانیکه کودکانتان را به موسسه، باشگاه و … میفرستید به خاطر داشته باشید. به دور و برتان نگاه کنید و سعی کنید حساب کنید که چندتا از بچههایی که در روز میبینید مورد آزار قرار گرفتهاند یا بعدا قربانی خواهند شد… شما میتوانید تاثیر مثبت بگذارید.
از هر ۱۰ کودکی که مورد آزار قرار میگیرد فقط یک نفر در مورد این آزار با دیگران حرف میزند. کودکانی که این سوءاستفاده را به عنوان راز نگه میدارند، یا آنها که در مورد آزار صحبت میکنند اما حرفهایشان باور نمیشود، از آسیبهای روانی، احساسی، اجتماعی و حتی جسمی رنج خواهند برد، و مشکلاتشان در بزرگسالی هم ادامه خواهد داشت. میانگین سنی کودکانی که مورد آزار قرار میگیرند ۹ سال است.
بسیار محتمل است که شما سواستفاه کننده را هم بشناسید! بیشتر کسانی که کودکان را مورد آزار قرار میدهند غریبه نیستند، آنها دوستان و اعضای خانواده و یا مربیان کودکان ما هستند. . طبق آمارها، ۳۷ درصد قربانیان آزار، توسط اعضای خانواده مورد آزار قرار گرفتهاند. ۵۹ درصد کسانی که توسط اعضای خانواده مورد آزار قرار میگیرند و در این مورد صحبت میکنند، مورد قضاوت قرار میگیرند و متهم به دروغ گویی میشوند. در واقع این یکی از ابزارهای کودکآزاران است که ابتدا اعتماد اعضای خانواده کودکان را جلب کنند.
کسانی که از کودکان سوءاستفاده میکنند، هیچ ویژگی و نشانه خاصی ندارند که آنها را از دیگران جدا کند. آنها کاملا شبیه ما هستند، کاملا شبیه به ما عمل میکنند و میتوانند اعتماد دیگران را جلب کنند.
گاهی کسانی که از کودکان سوءاستفاده میکنند همانهایی هستند که با کودکان بسیار مهربان به نظر میرسند. آنها معمولا در جاهایی که دسترسی به بچه ها آسان باشد، رفت و آمد دارند. باشگاههای ورزشی، مهد کودکها، و لیگ های ورزشی کودکان از جمله جاهایی هستند که باید سوابق آدمهایی که در آن رفت و آمد می کنند را کنترل کنید تا مطمئن شوید که خطری وجود ندارد.
گام دوم
امکان سوءاستفاده از بچهها را به حداقل برسانید
تلاش کنید که به جای موقعیتهای انفرادی و تنها گذاشتن بچه با یک بزرگتر، بچهها در موقعیتهای گروهی مثل گروه ورزشی یا مدرسه باشند. این کار به صورت موثری امکان سوءاستفاده جنسی از کودکان را کاهش میدهد. اطمینان حاصل کنید که پدر و مادرها یا بزرگسالان دیگر بتوانند در هر زمانی هر فعالیتی را قطع کنند و وارد محیطهای فعالیت کلاس یا سالن ورزشی شوند. مطمئن شوید که سابقه همه کسانی که در مدرسه یا هر جای دیگری با کودکان کار میکنند، بررسی شده باشد.
اطمینان پیدا کنید تمام مسئولان و مربیان مدرسه یا باشگاه یا مکانهای دیگری که با بچهها در تماس هستند در مورد پیشگیری، شناخت و گزارش سوء استفاده از کودکان آموزش دیدهاند.
استفاده کودکتان از اینترنت را کنترل کنید. اینترنت برای کودکآزاران امکان بسیار خوبی است تا از طریق آن با کودکان در تماس باشند، آنها را تحت تاثیر قرار دهند و از آنها سوءاستفاده کنند.
از طریق بازی کردن با بچهها به آن ها یاد دهید که بدون هیچ شرطی از موقعیتی که در آن باید با یک بزرگسال تنها بمانند اجتناب کنند.
گام سوم
با بچهها حرف بزنید
بچهها غالبا آزار و سوءاستفاده را به عنوان یک راز نگه میدارند، اما اگر آزادانه در مورد آن حرف بزنید ممکن است آنها هم محدودیتها را بشکنند. بسیار مهم است که بدانید چرا بچهها در این مورد حرف نمیزنند. به یاد داشته باشیم بچهها میترسند که پدر و مادرشان را ناامید کنند، میترسند که خانواده را خراب کنند.
سوءاستفاده کنندگان گاهی بچهها یا اعضای خانواده آنها را تهدید میکنند که اگر راز را افشا کنند به آنها آسیب خواهند رساند. آنها معمولا به بچهها میگویند که خودشان باعث شدند اتفاقی رخ بدهد و اگر موضوع را به پدر و مادرشان بگویند آنها را عصبانی خواهند کرد.
بعضی بچههایی که یک بار مورد سوءاستفاده قرار گرفتهاند، وقتی مورد سوءاستفاده دوباره قرار میگیرند میترسند که دراین مورد حرف بزنند، چون احساس گناه میکنند یا میترسند که برچسب بخوردند.
بعضی بچهها بسیار کوچکتر از آن هستند که درک کنند چه اتفاقی در حال رخ دادن است. بسیاری از سوءاستفاده کنندگان به بچهها میگویند که عمل آنها اشکالی ندارد، یا این که همه چیز تنها یک بازی است.
بچههایی که مورد سوءاستفاده جنسی قرار میگیرند اغلب موضوع را به یک بزرگسال غیر از پدر یا مادرشان میگویند، بنابراین آموزش برای کسانی که با کودکان کار میکنند موضوعی بسیار مهم است.
بچهها ممکن است تنها بخشی از اتفاقی که افتاده را تعریف کنند، یا این که بگویند موضوع برای کس دیگری اتفاق افتاده است تا ببینند که واکنش پدر و مادرشان به موضوع چیست.
اگر واکنش شما به چیزی که میشنوید، منفی یا احساساتی باشد، باعث خواهید شد که بچهها سکوت کنند، یا از تعریف کردن تمام موضوع خودداری کنند.
روزانه به بچهها یادآوری کنید که تعریف کردن هیچ کدام از جنبههای زندگیشان برای شما باعث نمیشود که شما عصبانی یا ناراحت شوید. در سکوت به حرفهای بچهها گوش کنید. بچهها برای گفتن اتفافاتی که برایشان رخ داده است سختی زیادی را متحمل میشوند.
به بچهها در مورد بدنشان آموزش دهید، به آنها بگویید که سوءاستفاده یعنی چه. وقتی سنشان اقتضا میکند با آنها در مورد روابط جنسی حرف بزنید، به آنها کلماتی را یاد بدهید که بتوانند با آن کلمات به راحتی در مورد بدن و مسائل جنسیشان با شما حرف بزنند. آموزش در مورد مسائل جنسی و مراقبت از خود را برای کودکان تکرار کنید.
به بچهها آموزش دهید که این خلاف مقررات است که بزرگترها با بچهها رفتار جنسی داشته باشند. این موضوع را با مثال به بچهها یاد بدهید
گام چهارم
نشانهها را بشناسید
مراقب باشید، انتظار نداشته باشید که با نشانههای روشن و آشکار از سوءاستفاده جنسی روبهرو شوید، نشانهها وجود دارند، برای کشف آنها باید هشیار باشید.
نشانههای جسمی سوءاستفاده جنسی از کودکان معمول نیستند. هر چند، قرمزی، تورم در ناحیه تناسلی، و عفونتهای ادراری باید به دقت بررسی شوند. مشکلات فیزیکی مزمن، مانند اضطراب، درد معده یا سردرد مزمن میتواند نشانهای از بروز یک حادثه باشد.
نشانههای رفتاری و احساسی شایعتر هستند. رفتار «بیش از حد»، عقبنشینی و افسردگی یا خشم و بیرحمی غیر قابل توضیح میتواند از نشانهها باشد. رفتار جنسی، یا استفاده از کلماتی که در میان کودکان شایع نیست، میتواند یک پرچم قرمز باشد. دقت کنید، ممکن است بعضی از بچهها هیچ نشانهای از خودشان بروز ندهند.
اگر متوجه نشانههای فیزیکی شدید که شما را مشکوک به سوءاستفاده جنسی از کودک میکند، بالافاصله کودک را برای آزمایش و بررسی پیش متخصصی ببرید که درمورد سوءاستفاده جنسی از کودکان آموزش خاص دیده است.
گام پنجم
برنامهریزی کنید، بدانید که در صورت بروز مشکل باید به کجا بروید، به چه کسی زنگ بزنید، و چه طور واکنش نشان دهید
واکنش شدید نشان ندهید. همان طور که اگر کودکتان دستش بشکند سعی میکنید آرام بمانید و با متخصص تماس بگیرید، در این مورد هم آرامش خود را حفظ کنید و طبق برنامهای که از قبل برای چنین موقیعتی در نظر گرفتهاید، عمل کنید. اگر با عصبانیت یا ناباوری واکنش نشان دهید، کودک ممکن است یکی از این واکنشها را نشان دهد:
۱ – بچه سکوت میکند: داستانش را تغییر میدهد، تا با عصبانیت و ناباوری شما روبهرو نشود، در نتیجه سوءاستفاده ممکن است دوباره رخ دهد. ممکن است داستان خود را طوری تغییر دهد که فکر میکند شما آن را باور میکنید. اگر بخواهید موضوع را به دادگاه بکشید چنین رویهای میتواند بسیار خطرناک و مشکل ساز باشد.
۲ -بچه ممکن است احساس گناه بیشتری کند: به یاد داشته باشید که تعداد گزارشهای کودک آزاری که غلط از آب در میآیند بسیار کم هستند.
بسیار مهم است که از پیش به چنین شرایطی فکر کنید و برایش برنامهریزی کنید. باید برای چنین وضعیتی آماده باشید و بتوانید نقش حمایتی خود را انجام دهید. به کودک اعتماد کنید و مطمئن شوید که میداند شما به او اعتماد دارید و این وظیفه شماست که از آنها حمایت کنید و هر کاری که از دستتان بر میآید را برایش انجام خواهید داد.
سوال نپرسید، سوال پرسیدن میتواند باعث شود که بچهها گیج، ناراحت و افسرده شوند. علاوه بر این سوال پرسیدن میتواند به تحقیقات بعدی در مورد حادثهای که رخ داده است آسیب بزند. همه موارد مشکوک به سوءاستفاده را گزارش دهید، چه موضوع داخل خانواده باشد و چه خارج از آن.
امنیت بچهها از هر نوع درگیری احساسی که ممکن است در خانه داشته باشید مهمتر است. به یاد داشته باشید که شما بزرگسال هستید، نترسید. بچههایی که مورد سواستفاده قرار میگیرند با کمک روانشناس میتوانند از مخمصه رها شوند.
گام ششم
مشکوک باشید، سلامتی بچه ممکن است در گرو همین حساسیت بالا باشد
اگر مشکوک هستید که برای کودکتان اتفاقی افتاده است، اما هیچ دلیلی برای ثابت کردن آن ندارید، شاید بهتر باشد که به یک متخصص مراجعه کنید. خیلی از ما احساسمان در این موارد را نادیده میگیریم، اما این احساس گاها درست است. اگر مشکوک هستید، یکی از اقدامات زیر را انجام دهید: با بچه صحبت کنید، از او بپرسید که آیا چیزی هست که بخواهد به شما بگوید یا نه. با یک متخصص مشورت کنید.
گام هفتم
اقدام کنید
برای کمک به سازمانهای مردم نهادی که در مورد مبارزه با کودک آزاری و یا حوزه کودکان کار میکنند، داوطلب شوید. میتوانید وقت بگذارید و به آنها کمک کنید.
شما صدا دارید. در حالی که کودکان هنوز نمی توانند در شبکه های مجازی صدای خودشان را داشته باشند. از حق و امکانات خودتان استفاده کنید تا محل زندگیتان را برای کودکان امنتر کنید.
از نمایندگان محلیتان در شورا و حتی مجلس بپرسید که چه برنامهای برای حمایت بیشتر از کودکان در برابر آزار و تعرض و کودک آزاری دارند و در حال حاضر چه نوع خدماتی را به قربانیان ارائه میدهند. دانستن این اطلاعات به شما کمک میکند که بتوانید به خودتان و دیگران کمک کنید.
اگر خود شما در کودکی مورد آزار قرار گرفتهاید، اگر کسی را میشناسید که مورد آزار قرار گرفته است، یا حتی اگر در خودتان تمایلات جنسی متفاوت از تمایلات اکثریت احساس میکنید، در مورد تجربهتان اول با متخصصها و بعد با آدمهایی که میشناسید حرف بزنید. میتوانید کمک کنید و کمک دریافت کنید و این همان چیزی است که زندگی را معنی دار میکند.