آشنایی با اپلیکیشن MDR
در سطح ملی و بین‌المللی قواعد، قوانین و استانداردهایی برای تامین و تضمین حقوق افراد مختلف وضع می‌شود. اما این قوانین به تنهایی نمی‌توانند ضامن حقوق افراد باشند. ساز و کارهای اجرایی و حمایتی هستند که اجرای آن قوانین را تضمین می‌کنند. این ساز و کارها در صورتی می‌توانند موفق باشند که بتوانند ظرفیت‌های موجود را سنجیده و ارتباط موثر و کارآمد بین افراد، نهادها و عوامل تاثیرگذار بر حقوق افراد را برقرار کنند. در زمینه‌ی حقوق کودکان کار برنامه‌ی دیده‌بانی، مستندسازی و گزارش (Monitoring, doucumentatiopn, reporting) آن سازوکار موثری‌ست که بسیاری از سازمان‌های حقوق بشری و حقوق کودک از آن استفاده می‌کنند.
این برنامه همانطور که از اسمش پیداست با طراحی سه مرحله به عنوان دیده‌بانی، مستندسازی و گزارش تلاش می‌کند تا ارتباط بین گروه هدف (کودکان کار) و سازمان‌ها، نهادها و افراد مسئول را برقرار کند.
با استفاده از این برنامه شهروندان و فعالان می‌توانند به عنوان دیده‌بان، در صورت مشاهده‌ی گروه هدف در موقعیت نقض حق، آسیب و خطر آن را مستند کرده و گزارش دهد و خواهان اقدامات حمایتی شود. این مورد استفاده‌ی بالفعل این برنامه است و در عین حال به شکل بالقوه می‌تواند به عنوان ابزاری برای شناخت بیشتر موقعیت‌های خطر و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه نیز باشد. فعالان می توانند فعالانه گروه مورد هدف را تحت نظارت و رصد قرار داده، موقعیت‌های آسیب‌زا را شناسایی کرده و علاوه براقدام به منظور نجات و بیرون کشیدن فرد از موقعیت خطر، مکانیزم‌هایی برای پیشگیری فراهم کنند.
اپلیکیشن MDR
این برنامه شامل سه بخش دیده‌بانی، مستندسازی و گزارش است.
دیده‌بانی
بخش دیده‌بانی وظیفه‌ی رصد پیوسته‌ی گروه هدف را دارد. گروه هدف به دو بخش تقسیم می‌شوند:
- کودکان کار (تمام افراد زیر ۱۸ سال که بر اساس تعاریف بین‌المللی کودک محسوب می‌شوند)
- سازمان‌ها و نهادهای مسئول در برابر کودکان کار
پیش‌نیازهای دیده‌بانی:
آنچه در بخش دیده‌بانی به آن نیاز داریم در وهله‌ی اول دغدغه‌ست. به این معنا که تمام شهروندان به مسأله‌ی کودکان کار واقف باشند و از کنار آن به سادگی عبور نکرده و در زمان مشاهده‌ی کودک کار آماده برداشتن گام‌های موثر باشند. همچنین برای دیده‌بانی موفق نیاز است که دیده‌بان دانش حقوقی داشته و تا حد قابل قبولی به قوانین این حوزه واقف بوده تا بتواند موارد تضییع حقوق را تشخیص دهد.
مستندسازی
مستندسازی به معنای ثبت و قابل استناد کردن وضعیت است. این می‌تواند از طریق جمع‌آوری و ثبت اطلاعات زمانی و مکانی، کودک کار، محیط کاری متخلف و یا عکس و فیلم باشد.
پیش نیازهای مستندسازی:
آنچه برای مستندسازی به آن نیاز داریم جمع‌آوری اطلاعات و مشاهدات، راستی‌آزمایی و اطمینان از صحت داده‌ها و ثبت آن‌هاست. همینطور لازم است به حقوق کودکان و به ویژه امنیت و حفظ حریم حقوقی آن‌ها آگاه باشیم.
گزارش‌دهی
گزارش‌دهی به عنوان آخرین قسمت از این برنامه طراحی شده است. در این مرحله مستندات به دست آمده از طریق دیده‌بانی به گزارش وکلا، سازمان‌های و نهادهایی که امکان انجام خدمات حقوقی، حمایتی را دارند می‌رسد تا با استفاده از مستندات بتوانند حقوق تضییع شده گروه هدف را تامین و افراد متخلف را مورد پیگیری حقوقی و قضایی قرار دهند.
پیش‌نیازهای گزارش‌دهی:
برای اینکه این گزارش به دست حقوق‌دانان، وکلا و سازمان‌های مورد نظر برسد، نیاز است مستندات کافی بوده و نیز ارتباط موثر و کارآمد بین دیده‌بان و حقوق‌دانان و وکلا وجود داشته باشد.
همانطور که توضیح داده شد هر بخش از این برنامه و طی شدن و به ثمر رسیدنش پیش‌نیازهایی دارد. اپلیکیشن ام‌دی‌آر و سایتی که در کنار آن طراحی می‌شود برآورده کردن این نیازها را تسهیل و ارتباط موثر و کارآمد لازم برای تاثیربخشی این برنامه را فراهم می‌کند.
درباره‌ی اپلیکیشن
اپلیکیشن ام دی آر به عنوان ابزار تسهیل‌کننده برای استفاده از برنامه‌ی ام‌دی‌ار طراحی شده است. در این اپلیکیشن سعی شده است تمام پیش‌نیازهای لازم برای استفاده از برنامه در دسترس قرار بگیرد و تا حد امکان مسیر استفاده از برنامه هموار شود. همچنین در عصر دیجیتال، اساسا وجود یک اپلیکیشن کارآمد برای پیشگیری و توقف کار کودکان می‌تواند شهروندان بیشتری را برای استفاده از این برنامه و از این طریق پیوستن به مبارزه علیه کار کودکان ترغیب کند.
حساب کاربری دیده‌بانی:
تم پس از آن دیده‌بان مطمئن است در صورت مشاهده‌ی وضعیتی که نیاز به گزارش دارد، می‌تواند فقط با در اختیار داشتن تلفن همراهش و، از طریق اپلیکیشن، گامی در جهت توقف وضعیت بردارد.
ثبت گزارش:
پس از داشتن حساب کاربری در صورت مشاهده‌ی وضعیت آسیب‌زا، اعم از وضعیت کودک کار و یا وضعیت متخلف، دیده‌بان می‌تواند در بخش ثبت گزارش مستندات خود را وارد کند. فرم گزارش به گونه ای تهیه شده است که دیده‌بان را به سمت جمع‌آوری داده‌های مفید و مورد نیاز هدایت می‌کند و با مطرح کردن پرسش‌های لازم به ثبت اطلاعات شامل و کافی کمک می‌کند.
تماس فوری:
در بخش گزارش اپلیکیشن از دیده‌بان در مورد اضطراری بودن یا نبودن وضعیت سوال می‌کند. در این بخش تشخیص فوری بودن یا نبودن بر عهده دیده‌بان گذاشته شده و در صورتی که دیده‌بان چنین تشخیصی بدهد، اپلیکیشن امکان برقراری تماس فوری با پلیس یا اورژانس اجتماعی را فراهم می‌کند.
ارسال گزارش برای همکاران:
بعد از ثبت گزارش، اپلیکیشن به صورت خودکار گزارش را برای همکاران اپلیکیشن ارسال می‌کند. همکاران اپلیکیشن شامل وکلا و حقوق‌دانان، سازمان‌های حمایت از حقوق کودکان و در صورت نیاز پزشکان و معلمانند. دیده‌بان همینطور می‌تواند گزارش خود را در بخش تاریخچه‌ی گزارشات ردگیری کند و از نتیجه آن مطلع شود.
آگاهی‌رسانی:
اپلیکیشن همینطور در بخش‌های مختلف درباره‌ی مستندات، مواد حقوقی و قانونی، اخبار کودکان کار و همینطور طریقه‌ی استفاده از اپلیکیشن به توضیحات دقیق‌تر آموزشی می‌پردازد. توضیحاتی که می‌تواند درک دیده‌بان نسبت به مسئله کودکان کار را توسعه داده و با کمک به افزایش آگاهی در این حوزه، از ظرفیت همه‌ی نیروهای دغدغه‌مند، برای گزارش دهی و پاسخگو کردن نهادها و افراد استفاده کند.
اصل مداخله‌ی بدون آسیب
اپلیکیشن دیده‌بانی، مستندسازی و گزارش‌دهی بر اساس اصل مداخله‌ی بدون آسیب طراحی شده و این اصل در تمام مراحل رعایت می‌شود. همچنین دیده‌بانان در بخش‌های آموزشی و مستندات سایت با مفهوم این اصل، چرایی و چگونگی آن آشنا می‌شوند. در مرحله‌ی مستندسازی تدابیری در طراحی سایت برای یادآوری این اصل اندیشیده شده و آن را به عنوان یک پیامک هشدار به دیده‌بان یادآور می‌شود. همینطور گزارش‌های سایت با در نظر گرفتن این اصل ارسال می‌شوند.